12 آذر 1403

مرکز تخصصی مهدویت

معرفی آسیب‌ها و انحرافات دهه‌های اخیر مهدویت در كتاب «پیچك انحراف»

كتاب «پیچك انحراف‌» نوشته‌ی جواد اسحاقیان به همت موسسه بنیاد فرهنگی مهدی موعود منتشر شده است.

كتاب «پیچك انحراف» (زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی گرایش برخی از مردم به مدعیان مهدویت و نیابت در دو قرن اخیر)، برخی آسیب‌ها و انحرافات دهه‌های اخیر در زمینه مهدویت را به صورت جزئی و مصداقی معرفی می‌كند.

كتاب با مقدمه مؤلف در انتقاد از مدعیان نیابت از ائمه (ع) آغاز شده و مطالب در هشت بخش و هر بخش در چندین فصل ارائه شده است.

در بخش اول كتاب انگیزه انتخاب موضوع، ضرورت بحث درباره آن و پیشینه موضوع، تاریخچه كوتاه مدعیان مهدویت و نیابت در دو قرن اخیر در كشورهای ایران، هند، پاكستان و سودان را به طور مختصر بررسی كرده و در بخش‌های دیگر، به تفصیل آن‌ها پرداخته است.

بخش دوم كتاب گرایش مردم به مدعیان شیخیه كرمانیه و خصوصیات مدعیان آن‌ها، و بعضی از عقاید شیخیه كرمانیه در فروع دین، زمینه‌های گرایش مردم به این فرقه را از جمله زمینه‌های فكری جامعه دیندار ایرانی، زمینه‌های قومی، نژادی، سیاسی و اجتماعی، متون دینی ضعیف یا تحلیل نشده، سوء استفاده از متون ضعیف یا جعلی و نقش بیگانگان و استعمار را بررسی می‌كند.

نویسنده در بخش سوم كتاب پس از ذكر بیوگرافی كامل محمدعلی باب و برخی ادعاهای مربوط به حسینعلی بهاء مؤسس بهاییت عوامل و زمینه‌های گرایش مردم به مدعیان بابیه و بهاییه را سوء استفاده از متون روایی و تاریخی و انجام جعل و تحریف در آن‌ها، جهل مردم و عوام فریبی مدعیان با استفاده از شخصیتی فریبنده، مرحله‌ای بودن ادعاها، غفلت و عدم توجه به تناقضات، عوام فریبی با تخریب رقبا، دین فروشی برای جاذبه‌های نفسانی، نقش استبداد و حكومت‌های داخلی با استفاده از نابرابری‌های اجتماعی، اختناق، فشار و نجات باوری مردم و همچنین مطرح كردن مدعیان توسط خود حكومت، نقش استعمار در تقویت فرق بابیه و بهاییه برای جلب مردم معرفی می كند.

در بخش چهارم كتاب بعد از ذكر مختصر زندگی نامه غلام احمد مؤسس فرقه قادیانیه زمینه‌های گرایش به این فرقه را بررسی می كند.

در بخش پنجم كتاب به طور مفصل زمینه های گرایش به فرقه قادیانی را ادعای ارتباط با غیب و دارا بودن تاییدات الهی و قدرت پیش گویی غیبی، شخصیت فریبنده غلام احمد، تلفیق مطالب و مسلم جلوه دادن ادعاها، سوء استفاده از متون دینی یا منابع تاریخی و نیز نقش استعمار و فرهنگ غربی در جریان قادیانی را بررسی كرده است.

همچنین در این بخش مهدی سودانی و حركت او در تشكیل فرقه سودانی در مورد بررسی قرار گرفته و عامل گرایش به این جریان سه بخش عوام فریبی، زمینه‌های اجتماعی و عوامل سیاسی ذكر شده است.

بخش ششم كتاب در دو فصل مدعیان سازمان یافته، افرادی كه توانستند با جذب پیروان فراوان، انسجام و تشكیلات بالا و نیز جذب امكانات مادی و معنوی به صورت فرقه‌ای و گروهی به قسمتی از اهداف خود برسند و دارای انشعاب و شاخه‌هایی در قسمت‌های مختلف كشور بشوند و مدعیان غیر سازمان یافته، ادعاهای برخی از مدعیان دهه‌های قبل و پس از انقلاب را مورد بررسی و تحقیق قرار داده است.

بخش هفتم و هشتم كتاب به پژوهش میدانی، جمع بندی و تحلیل نهایی اختصاص دارد كه به علت محدودیت زمانی و دسترسی به مدعیان یا پیروان آن‌ها، مؤلف به نوع پرسش نامه‌ای كه از تنوع قومیت‌ها و فرهنگ‌های ایرانی برخوردار است اكتفا نموده.